Klub karate sakura w Łodzi

ola

Anatomia i fizjologia: Oddychanie, cz. 1 - Dr Krenc

Oddychanie w Sztukach Walki, cz. 1 - Dr Zbigniew Krenc
Cykl artykułów ODDYCHANIE W SZTUKACH WALKI napisany jest przez specjalistę, Dr n. med. Zbigniewa Krenca z Łodzi, posiadacza czarnego pasa w karate.
Część 1 poświęcona jest budowie i fizjologii układu oddechowego ....

Do układu oddechowego należą:
nos zewnętrzny
jama nosowa wraz z zatokami przynosowymi
krtań
tchawica
oskrzela główne
płuca wraz z opłucną i jamami opłucnowymi

Czynność układu oddechowego to proces, w którym można wyróżnić dwie składowe:
A. oddychanie zewnętrzne , polegające na doprowadzeniu tlenu do komórek zgodnie z gradientem ciśnienia parcjalnego tlenu i jednoczesnym usuwaniu z komórek dwutlenku węgla,
B. oddychanie wewnętrzne , czyli wewnątrzkomórkowe , w czasie którego cząsteczki tlenu wchodzą w reakcje chemiczne zachodzące w mitochondriach; w wyniku tych procesów powstają wysokoenergetyczne związki fosforowe, czyli źródło energii tworzone na potrzeby całego organizmu. oddychanie zewnętrzne CO3 O2 ATP oddychanie wewnętrzne Wynika stąd prosta zależność : ODDYCHANIE ENERGIA , co oznacza , że oddychanie ma bezpośredni wpływ na produkcję energii Na oddychanie zewnętrzne składają się następujące procesy : q wentylacja płuc q dyfuzja gazów między powietrzem pęcherzykowym a krwią q transport gazów q dyfuzja gazów pomiędzy krwią a komórkami Oddychanie zewnętrze jest procesem złożonym , w którym , poza układem oddechowym , w którym odbywa się proces wentylacji oraz i związanym z nim układem krążenia i krwi biorącymi udział w transporcie gazów oddechowych , uczestniczą także : q ośrodki nerwowe sterujące oddychaniem q mięśnie poprzecznie prążkowane Wśród mięśni oddechowych klatki piersiowej szczególną rolę odgrywa przepona. Jest to płaski mięsień oddzielający jamę brzuszną od klatki piersiowej , wypukły ku górze , zwłaszcza w częściach bocznych. Przepona jest najsilniejszym mięśniem wdechowym ( prawie 75 % siły wdechu ). Z przeponą współdziałają mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne. Wspomagać wdech mogą także i inne mięśnie , m.in. : q mięsień piersiowy większy i mniejszy q mięsień zębaty przedni q mięśnie pochyłe q mięsień najszerszy grzbietu i inne Na szczycie wdechu mięśnie wdechowe rozkurczają się i klatka piersiowa dzięki sprężystości płuc zaczyna zmniejszać swoją objętość. Ciśnienie w pęcherzykach płucnych wzrasta powyżej ciśnienia atmosferycznego i powietrze jest usuwane na zewnątrz. Spokojny wydech jest aktem biernym , nie wymagającym skurczu mięśni , natomiast w czasie nasilonego wydechu kurczą się mięśnie wydechowe. Wśród mięśni wydechowych zasadniczą rolę odgrywa mięsień poprzeczny brzucha - mięsień o poprzecznym kierunku włókien , położony pod mięśniem skośnym wewnętrznym. Stanowi on szeroki , płaski pas poprzeczny , który ciągnie się od kręgosłupa do kresy białej , obejmując narządy jamy brzusznej. Dzięki swym przyczepom żebrowym zbliża żebra do płaszczyzny pośrodkowej , zwęża klatkę piersiową i przyczynia się do wydechu. Zasadnicza jednak praca tego mięśnia polega na poprzecznym sznurowaniu , czyli tworzeniu gorsetu mięśniowego. Jest on głównym mięśniem biorącym udział w wytwarzaniu tłoczni brzusznej. Mięśnie brzucha są mięśniami wydechowymi - są też najskuteczniejszymi antagonistami wdechowo pracującej przepony. Wdech jest aktem czynnym , wymagającym pracy przepony. WDECH ruch przepony do dołu Spokojny wydech odbywa się bez udziału mięśni. WYDECH ruch przepony do góry Dwa kolejne typy wydechu zachodzą z istotnym udziałem mięśni wydechowych. Są one szczególnie ważne z uwagi na ich wykorzystanie w technikach karate. Nasilony wydech odbywa się na skutek silnego skurczu mięśni brzucha i dna miednicy. Stosowany jest np. w czasie wykonywania techniki kończącej finishing blow. nasilony WYDECH ruch przepony do góry skurcz mięśni brzucha i dna miednicy TŁOCZNIA BRZUSZNA jest to wzrost ciśnienia w jamie brzusznej przy skurczu : przepony , mięsni powłok brzucha ( głównie mięśnia poprzecznego ) i mięśni dna miednicy przy zamkniętej głośni. Przepona jest znacznie słabsza od ułożonych wielowarstwowo mięśni powłok brzusznych ; dlatego tłocznia brzuszna jest w pełni uzyskana dopiero wtedy , gdy powietrze oddechowe zostaje zatrzymane w płucach przez zamknięcie szpary głośni. Płuca podpierają wówczas przeponę jak poduszki wypełnione powietrzem i nie dają jej uwypuklić się w kierunku klatki piersiowej. Tłoczni brzuszna stosowana jest w krótkich technikach , np. w blokach w kombinacjach. Właściwe użycie mięśni biorących udział w oddychaniu , czyli stosowanie oddychania brzusznego ma zasadnicze znaczenie w sztukach walki. W pozycji stojącej występuje zaburzenie stosunku pomiędzy wentylacją a perfuzją. W tej pozycji możemy zaobserwować , że : wentylacja , czyli swobodny przepływ powietrza jest większy w górnych częściach płuc pod wpływem oddziaływania siły grawitacyjnej dużo więcej krwi przepływa przez dolne części płuc Stopień dysproporcji pomiędzy wentylacją a perfuzją może być istotnie zredukowany poprzez właściwą technikę oddychania ( oddychanie brzuszne ). To również dowodzi większą efektywność oddychania brzusznego. Wyobrażając sobie klatkę piersiową jako walec to powiększenie pojemności klatki piersiowej możliwe jest trzema sposobami : q poprzez uniesienie jej górnej części - oddychanie obojczykowe q poprzez rozszerzenie ścian klatki piersiowej - oddychanie piersiowe q poprzez rozciągnięcie przepony - oddychanie przeponowe Najbardziej efektywne jest oddychanie przeponowe ; jest ono również najlepiej dostosowane do codziennej aktywności. Im wyżej zachodzi proces rozszerzania klatki piersiowej tym silniej spada efektywność oddychania . Oddychanie obojczykowe zachodzi dopiero wtedy , gdy zapotrzebowanie na tlen jest bardzo duże , np. podczas energicznych ćwiczeń. ; również emocje , stres , ale i niektóre choroby układu oddechowego podnoszą na wyższe piętro proces oddychania.

.... czytaj dalej w częściach 2 - 5 !